Asal say?, yaln?zca 1 ve kendisi d???nda hibir say?ya blnemeyen, 1’den byk pozitif tam say?lard?r. Ba?ka bir deyi?le, bir asal say?n?n yaln?zca 2 pozitif bleni vard?r; 1 ve kendisi. rne?in, 2, 3, 5, 7 gibi say?lar asald?r nk bu say?lar yaln?zca 1’e ve kendilerine blnebilirler.
Asal say? nedir?
Matemati?in yap? ta?lar? olarak kabul edilen asal say?lar, blnme zellikleri ile di?er say?lardan ayr?l?r. Yaln?zca 1 ve kendisine tam olarak blnme zelli?ini gsteren say?lar, asal say?lar olarak ifade edilir. 2 pozitif bleni vard?r. Daha fazla blen iermedi?inden benzersiz bir say? grubudur.
Asal say? ne demek?
Asal say?lar, matemati?in en temel kavramlar?ndan biridir. Bu zel say?lar, sadece kendilerine ve 1’e blnebilen 1’den byk pozitif tam say?lar olarak tan?mlan?r. Say? teorisinin yap? ta?lar? olarak kabul edilen asal say?lar, hem temel aritmetik i?lemlerde hem de modern matematiksel ara?t?rmalarda byk neme sahiptir. Asal say?lar, say?lar?n do?as?ndaki gizemi ortaya koymakla birlikte ?ifreleme ve veri gvenli?i gibi alanlarda da yayg?n olarak kullan?l?r.
Asal say? nas?l bulunur?
Asal say?lar e?itli yntemlerle bulunabilir. Bu yntemlerden baz?lar? a?a??daki gibidir:
Do?rudan blme yntemi: Asal say?lar?n bulunmas?nda en kolay yntem do?rudan blme yntemidir. Bir say?n?n asal olup olmad???n? bulmak iin 2den ba?layarak kendisinden bir nceki say?ya kadar olan say?lara blnmeye ba?lar. Bu aral?kta hibir say? ile blnmyorsa o say? asald?r. rne?in 11 say?s? iin 2,3,4..10 ile blnp blnmedi?ine bak?l?r. Hibirine blnmedi?i iin 11 say?s? asald?r. Eratosfen kalburu: Bu yntem belirli bir asal say?ya kadar olan tm say?lar? asal ve asal olmayanlar olarak ay?rmak iin kullan?l?r. 2den ba?lanarak 2nin katlar? elenir. Bu say?lar asal de?ildir. Ard?ndan bir sonraki asal say? olan 3n katlar? elenir. Bu i?lem belirlenen s?n?rdaki tm say?lar boyunca devam ettirilir. Kalan say?lar asal say?lar olacakt?r. Karekk yntemi: Bir say?n?n asal olup olmad???n? anlaman?n bir yolu da o say?n?n karekkne kadar olan tm say?larla blnp blnmedi?ine bakmakt?r. Bir say?n?n blenleri karekknn tesinde tekrarlamaya ba?lar. rnek olarak 29 say?s?n?n asal olup olmad???n? anlamak iin kk 29 yakla??k olarak 5.38 oldu?u iin 2,3 ve 5 ile blnp blnmedi?ine bakmak yeterli olacakt?r. 29 bu say?lar?n hibiriyle blnmez, asal bir say?d?r.
Asal say?lar, matematikte, fizikte ve gnlk hayatta yararlan?lan nemli konular aras?nda yer al?r. Modern teknolojideki uygulamalar?yla pratik dnyada nemli bir yer tutar.